Aan de raamzijde van het nieuwe lab van Xebios Diagnostics Group zijn door Köttermann drie grote labtafels gerealiseerd, met daaronder veel kastruimte.

Sales & marketing manager Arjan Meeles, CEO Ludwig Decker en hoofd laboratorium Leon Thomassen in het nieuwe werkdomein van de kwaliteitsmedewerkers, die hen omgeven.

De petrischalen worden per 120 in één plastic verpakking gewrapped, wat veel plastic bespaart.

Ook op andere vlakken vindt innovatie plaats. Zo wordt er voor de bulkleveringen geen gebruik meer gemaakt van karton. De petrischalen worden per 120 in één plastic verpakking gewrapped, waardoor slechts een kwart nodig is van het plastic in vergelijking met het individueel wrappen van stapels van tien platen. Daarnaast worden ze niet geleverd in kartonnen dozen maar in trolleys. Zo wordt in zijn geheel meer dan 90% verpakkingsmateriaal bespaard.

In elke verpakkingen zit ook een droog-pad. Bij de productie van medium wordt veel water gebruikt, en het afgevulde medium condenseert altijd een beetje. Hierdoor moesten laboratoria voordat ze de platen gebruiken ze eerst drogen. Door deze droog-pads komen ze wat dat betreft in de ideale conditie bij de klant terecht en kan die ze direct gebruiken. “We proberen het onze klanten zo gemakkelijk mogelijk te maken. Eigenlijk net als Köttermann dat bij ons heeft gedaan met de inrichting van ons nieuwe laboratorium”, aldus Leon Thomassen.

Besparen op verpakking

De ISO 13485-certificering is ook belangrijk om producten onder CE IVD te produceren. Binnen de EU is een CE-keurmerk verplicht voor alle in vitro diagnostica (IVD’s) die op de markt komen. “We zien dat grote mediaproducenten zich meer en meer concentreren op bulkproducten en kleinere specialistische media afstoten. Dat geldt ook voor de in vitro diagnostica, waarbij het onder CE IVD produceren nog eens extra inspanningen met zich meebrengt. Wij zien hier kansen en zijn met de nieuwste versie van de norm, die sinds 26 mei 2002 van kracht is, dan helemaal bij. Als een klant een in-house ontwikkeld medium met een bijzonder soort antibioticum erin heeft, dan kan die bij ons terecht om het onder CE IVD te laten produceren”, vertelt Arjan enthousiast.

CE IVD

Meer dan 2.500 producten

Speerpunt binnen de Xebios Diagnostics Group is leveringszekerheid. De groep, die na de overname door het in 2014 opgerichte Xebios Diagnostics van Tritium Microbiologie in 2017 en het Groningse MP Mediaproducts in 2019, sinds vorig jaar echt vorm heeft gekregen, heeft daarvoor verschillende ontwikkelingen in gang gezet. “In alle drie de productielocaties gaan we dezelfde verpakkingsmachine gebruiken, zodat je flexibel kunt produceren en andere locaties kunt gebruiken als backup-locatie. Verder zorgen we er voor dat we in de hele keten voorraden hebben. Dus niet alleen bij ons, maar ook bij onze leverancier van de dehydrated culture media en de verschillende leveranciers van de plastics voor de petrischalen, flessen en flacons. In dat kader past ook de recente overname van het Duitse Fiebig, een bedrijf dat bloedproducten levert voor de productie van microbiologische media met bloed erin, die vooral in producten voor de klinische markt worden verwerkt. Ook zijn we in maart 2022 de samenwerking aangegaan met Sifin, een wereldwijde speler op het gebied van microbiologische en immunologisch producten. We hebben gezamenlijk geïnvesteerd in een grote nieuwe fabriek voor dehydrated culture media. Als grootste afnemer van die producten hebben we zo ook onze eigen back-end veiliggesteld”, vertelt Arjan.

Ook op accreditatiegebied gebied zit het bedrijf niet stil. In april 2021 is de hele groep ISO 9001 gecertificeerd. In de loop van 2022 moet dat ook gelukt zijn voor ISO 13485, zeg maar de klinische tegenhanger van ISO 9001. Ook dit heeft weer te maken met leveringszekerheid: omdat alle vestigingen dezelfde certificering hebben heb je optimale flexibiliteit om –indien nodig– op andere locaties door te produceren.

Leveringszekerheid

In de drie productievestigingen van Xebios worden in verschillende batchgroottes meer dan 2.500 verschillende producten voor zo’n 1.000 klanten geproduceerd. “De batchgrootte hangt samen met de batchcapaciteit van de mediapreparator, waarbij 0,5 liter –de kleinste hoeveelheid die we produceren– overeenkomt met +/- 25 af te vullen petrischalen. In Eindhoven, waar we vanuit de Tritium-legacy vooral voor de voedings- en drankenindustrie aan het werk zijn, produceerden we tot nu vooral kleinere batches, van 1 liter tot 20 liter. In Düsseldorf daarentegen ligt de focus op de water- en milieuwereld, waar bijvoorbeeld voor legionella-bepalingen veel grotere orders in het geding zijn, met batches van 100 liter, dus 5.000 platen”, vertelt Arjan Meeles, sinds vorig jaar sales & marketing manager bij de Xebios Diagnostics Group.

In de nieuwe productiehal in Eindhoven, die drie keer zo groot is als de oude locatie, is zelfs plek voor nieuwe mediapreparatoren waarmee batches tot 500 liter medium, goed voor 25.000 platen, kunnen worden gemaakt. “Daarmee spelen we in op de wens van met name de farmaceutische industrie. Die zijn gebaat bij een zo constant mogelijke kwaliteit. Nadat hun QC een eerste levering uit die batch heeft vrijgegeven kunnen we langdurig uit dezelfde batch met dezelfde kwaliteit blijven leveren.”

Het meer gesofisticeerde testwerk vindt plaats in de vorm van de groeitesten. Dit heeft te maken met de nog steeds verdergaande specificiteit van de groeimedia. Bepaalde bodems zijn zo ontwikkeld dat er alleen specifieke bacteriën op kunnen groeien; bij andere platen wordt de groei van bepaalde bacteriën geremd door een antibioticum in de agar te verwerken. “In de groeitesten kijken we dus of de bacterie die er moet groeien ook groeit. Of dat bij platen met antibiotica bepaalde bacteriën juist worden geremd. Ook kijken we hoe de bacterie groeit. Met name binnen de voedingsmiddelen- en waterindustrie zien we dat klanten niet alleen een kwalitatieve check willen hebben (groeit het of niet), maar dat ze ook kwantitatieve zekerheden op het analysecertificaat willen zien. Daarvoor moeten we dus echt kolonies gaan tellen. Bij zo’n test moet je er gemiddeld 80-120 opzetten, die je dan na incubatie ook allemaal weer terug moet zien te vinden. Dat is best wel een uitdaging”, vertelt Leon.

Het laboratorium is ook ISO 17025-geaccrediteerd voor de groeitesten. De uitvoering hiervan staat beschreven in de ISO 11133, de norm volgens welke mediaculturen moeten worden geproduceerd, inclusief de vereiste QA/QC. Hiervoor zijn ook bacteriën nodig, die op de te testen platen worden geënt. Het lab kan hiervoor inmiddels putten uit een verzameling van zo’n 200 verschillende bacteriestammen, die in een -80 °C vriezer worden bewaard. Vanwege het werken met bacteriën is het hele laboratorium als ML2, biosafety level 1 geclassificeerd.

Kwalitatief en kwantitatief

Consciëntieus

Een beetje eigen aan ieder lab QC-lab is ook hier het werk vrij dichtgetimmerd volgens strak te volgen procedures. “Ons kwaliteitssysteem, dat we in samenwerking met een externe partij hebben ontwikkeld, genereert labels waarop precies staat wat er met een QC-monster moet worden gedaan; welke testprocedure moet worden gevolgd. In dit QC-systeem, dat we uiteraard ook weer moeten valideren voor de nieuwe setting, worden alle analyseresultaten vastgelegd. Je ziet daarin ook direct of een batch goed- of afgekeurd is. In het laatste geval kan er geen analysecertificaat door het systeem worden gegenereerd. Dat voelt soms wel eens als een harde beslissing. Bijvoorbeeld, de pH moet doorgaans tussen de 6,8 en 7,2 liggen. Is dat meer of minder dan moet de batch –of het nu een kleine of een grote is– worden afgekeurd, ook als uit andere QC-tests blijkt dat het medium gewoon doet wat het moet doen. Dat is tegelijkertijd ook de kracht van onze producten: ze voldoen aan de hoogste eisen”, stelt Leon.

Kwaliteitscontrole

De vier kwaliteitsmedewerkers houden zich dagelijks bezig met de QC van niet alleen de voedingsmedia die nu nog aan de Rooijakkerstraat maar na de zomer op de nieuwe locatie worden gemaakt, maar ook die uit de andere twee productievestigingen, in Düsseldorf en Groningen. Bij microbiologische voedingsbodems gaat het niet alleen om de bekende petrischalen, waarvan er bij Xebios Diagnostics Group 35 miljoen per jaar worden geproduceerd. Maar ook om 15 miljoen buizen en 5 miljoen flessen, van 1-liter flessen tot 20-ml vials.

Van iedere batch wordt een steekproef genomen. Die wordt in eerst instantie visueel beoordeeld op aspecten als kleur en helderheid; ook wordt de pH gemeten. Het testen op steriliteit, dus de bevestiging dat het product niet gecontamineerd is, vindt plaats door platen uit de steekproef in een broedstoof te plaatsen en na de incubatieperiode te kijken of er iets is gegroeid.

De bereiding van een medium begint bij de inkoop van dehydrated culture media en losse componenten. Dehydrated culture media bevatten vele verschillende componenten. Voorbeelden hiervan zijn eiwitten, koolstofbronnen en agar voor de groei van de bacteriën. De receptuur kan worden geoptimaliseerd voor de groei van de bacterie die je wil aantonen. Verdere selectiviteit kan worden bereikt door toevoeging van antibiotica en selectieve stoffen, waarmee bepaalde bacteriën worden geremd. Detectie van bacteriën, schimmels en gisten op selectieve media kan op basis van een pH-gestuurde kleuromslag, maar ook via andere methodes. Een voorbeeld daarvan is een chromogene mix, waar je een suikermolecuul met een kleurstof combineert. Die verbinding kan je zo maken dat die bijvoorbeeld alleen door een E.coli wordt afgebroken, waarbij de suiker in energie wordt omgezet en de kleurstof in de bacteriecel achterblijft. Op die manier bekent de bacterie kleur en kan je die gemakkelijker detecteren en identificeren.

Het poeder wordt in demiwater opgelost, waarna het mengsel onder druk gedurende 15 minuten wordt opgekookt bij 121 °C om het steriel te krijgen. Na afkoelen wordt het mengsel uitgevuld in petrischalen, flessen of buizen. Bij flessen kunnen ze ook eerst worden afgevuld waarna ze afgesloten in een autoclaaf worden gesteriliseerd.

Naast het op de website beschreven assortiment worden er ook nog zo’n 500 confidentiële recepturen voor klanten in met name de plantenteelt, voedings- en drankenmarkt geproduceerd.

Grote diversiteit aan media

Ruimtelijke inrichting

Rond het verschijnen van deze nieuwsbrief, zo is de planning, moet het laboratorium op de nieuwe locatie up-and-running zijn. Ten tijde van het interview met LabVision, half april, is het lab met uitzondering van het recent door Köttermann geïnstalleerde meubilair nog helemaal leeg. Hierdoor kan je goed de ruimtelijke opzet zien. Aan de raamzijde zijn drie grote labtafels gerealiseerd, met daaronder veel kastruimte en aan de kopse kant een wasbak met geïntegreerde oogdouche en daaronder een netjes weggewerkte afvalbak. Zo’n zelfde tafel is aan de andere kant van de ruimte gemaakt. Tegen de muur is een grote, lagere tafel –ook met het voor Köttermann typisch blauwgrijze tafelblad– geplaatst, die dient als werkbureau voor de analisten.

“Dit is ongeveer de opstelling zoals wij die in gedachten hadden toen we op zoek gingen naar een laboratoriuminrichter. Eén van de collega’s had bij een vorige werkgever met Köttermann-meubilair gewerkt en was daar zeer tevreden over. Eerlijk gezegd had ik vanwege de hoge kwaliteit de perceptie dat ze tot de duurdere zouden behoren. Maar na een rondje offreren bij verschillende leveranciers, waarbij ze ook nog eens opvielen door als enige heel snel met een offerte te komen, kwamen ze als goedkoopste uit de bus. De keuze was dus niet moeilijk, en daar hebben we tot nu toe geen spijt van gehad. Het proces van schets tot realisatie is in goede harmonie verlopen. Wij hadden onze wensen al uitgetekend. De laboratoriuminrichters hebben daar nog eens met een arbotechnische blik naar gekeken en her en der kleine aanpassingen voorgesteld. Bijvoorbeeld in verband met aanbevolen afstanden tussen tafel en muur, en tussen de tafels onderling. Na goedkeuring van de tekening is binnen drie maanden, wat sneller was dan afgesproken, het op maat gemaakte meubilair gemonteerd. Daarbij is snel en accuraat gereageerd op een productiefoutje dat er bij sommige tafelbladen was ingeslopen. Binnen een week zijn er nieuwe bladen geleverd en gemonteerd”, vertelt Leon.

Het zou een afsluitende quizvraag kunnen zijn van een meerdaagse cursus over kwaliteit. Als je krappe, best wel oude lab ISO 17025-geaccrediteerd is, en je zet het over naar een veel ruimere nieuwbouwlocatie, waarbij hetzelfde goed getrainde personeel met dezelfde in het kader van de accreditatie stuk voor stuk reeds gevalideerde instrumenten en procedures gaat werken: kan je dan zo aan de slag of moet er nog wat papierwerk worden gedaan?

Leon Thomassen, hoofd laboratorium bij de Eindhovense vestiging van de Xebios Diagnostics Group, weet als ervaringsdeskundige het antwoord. “Ja; nogal wat papierwerk! Het is een heel traject om je 17025-accreditatie over te zetten naar een nieuwe locatie. Je moet hiervoor een plan van aanpak schrijven, goed documenteren wat je op de oude locatie deed en wat je op de nieuwe gaat doen (ook al is dat in dit geval hetzelfde). Verder moet je kunnen garanderen dat de apparatuur op de nieuwe locatie naar behoren werkt. Dus die moet opnieuw gekalibreerd en gevalideerd worden, zodat de analysesystemen helemaal volgens de regels werken.”