Stampen

Een aparte toepassing van de watersystemen had je twee jaar geleden bij OLVG, locatie West kunnen zien. Had, want inmiddels is er geen spoor meer van te vinden. Het betrof namelijk een tijdelijke oplossing van een half jaar voor het reinigen, desinfecteren en steriliseren van medische instrumenten. Dit omdat de Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) werd verbouwd. Hiervoor is een 4 meter brede en 18 meter lange verplaatsbare CSA-unit met reinigings- en desinfectie-automaten en sterilisatoren geplaatst op het terrein van het ziekenhuis. Veolia zorgde voor de waterbehandeling om deze apparaten van demiwater te voorzien.

Per reinigings- en desinfectie-automaat, die per cyclus drie waterinnamemomenten kent, is dat ruim 100 liter per uur; bij de sterilisatoren is dat een kleine 30 liter per uur. Voor het voeden van deze apparaten met demiwater is in de technische ruimte van de CSA-unit een demiwatervoorziening geïnstalleerd. Dit betreft de door Veolia geleverde Elga Centra R 200, die in de standaard uitvoering 200 liter per uur kan leveren. Maar om ook in volbedrijf voldoende demiwater te kunnen leveren is voor deze toepassing het apparaat geleverd in een uitvoering met een levercapaciteit van 300 liter per uur. Daarnaast is er een Ionsoft vws 80 ontharder geplaatst, die het proceswater onthardt, dat vanuit het ziekenhuis wordt geleverd en ook dient als voeding voor de Elga.

Elk lab zijn eigen demiwater

Waar bij Delpharm microbiologie en analytisch uit hetzelfde vaatje tappen, heeft bij DOC Kaas in Hoogeveen sinds de oplevering in 2020 van de door Köttermann ingerichte nieuwe 300 m² laboratoriumruimte, zowel het chemielab als het microbiologielab zijn eigen demiwatersysteem. Dit heeft alles te maken met voedselveiligheid: je wilt zoveel als mogelijk overdracht van eventueel schadelijke micro-organismen vanuit het lab naar de fabriek tegengaan. Daarvoor is heen en weer lopen tussen micro en chemie om water te tappen niet bepaald bevorderlijk. Het microbiologisch lab is dan ook alleen toegankelijk via een sluis en met speciale kleding en andere schoenen.

Het watersysteem, dat in het voormalige lab werd gebruikt, is geplaatst bij chemie. Voor microbiologie is geïnvesteerd in een nieuw systeem. Hiervoor is aan drie leveranciers gevraagd om een voorstel te maken. Op basis hiervan is de keuze gemaakt voor het Chorus-systeem van Elga, dat is geleverd door Veolia Water Technologies. Dit op basis van de eenvoudige bediening en het efficiënte onderhoud, alsmede de mooie afwerking waarbij weinig slangen zichtbaar zijn.

Ook de modulariteit was een belangrijke reden om voor dit apparaat te kiezen. Hij is aanvankelijk uitgerust voor het leveren van type II demiwater. Voor het geval er in de toekomst ook met PCR gewerkt zou worden is er zuiverder water nodig. Dit is eenvoudig met de Chorus te realiseren door een extra filter toe te voegen. Die modulariteit was trouwens al op een andere manier van pas gekomen. Aanvankelijk was gekozen voor de optie met een standaard aftapkraantje. Maar in de praktijk was dat niet ideaal. Laboranten moeten vaak 5 liter aftappen en daar blijf je meestal niet bij staan wachten. En dan kan het zomaar gebeuren dat je net te laat terugkomt en de tafel vol water staat. Met de pod, die achteraf is bijbesteld, kan je de hoeveelheid afstellen. Dat bleek wel zo comfortabel en efficiënt!

Uit de kraan

Waar de analyzers van de klinisch chemische labs hun neus optrekken voor alles wat van mindere kwaliteit is dan ultrazuiver water, ligt dat in niet-ziekenhuis labs een stuk minder gevoelig. Zo is recent bij Delpharm in Bladel een nieuw watersysteem geïmplementeerd voor zowel type I als type II kwaliteit. Het bedrijf, dat jaarlijkse circa 150 verschillende farmaceutische formuleringen produceert, huist zowel een analytisch als een microbiologisch laboratorium.

Omdat het bestaande watersysteem niet meer werkte –het display was kapot en de vereiste zuiverheden werden niet meer altijd gehaald– is besloten contact op te nemen met een tweetal leveranciers, waaronder Veolia. Daar rolde een passende oplossing uit, waar collega’s van een andere Delpharm-site al tot volle tevredenheid mee werkten. Die was ingrijpend anders dan de oude situatie, waarbij ultrapuur water voor de analyse-apparatuur werd gemaakt vanuit RO-water uit de fabriek. Het nieuwe systeem is opgebouwd rond twee Chorus-apparaten, die vanuit kraanwater beide kwaliteiten kunnen maken. Type II water wordt gebruikt voor het maken van oplossingen, standaarden en reagentia; ultrapuur vooral bij AAS-, GC- en HPLC-toepassingen, alsmede voor de microbiologische bepalingen. Naast het watersysteem is ook een 60 liter tank aangeschaft, die binnen 2 uur volledig met type II water kan worden gevuld. Met een verbruik van zo’n 50 liter per dag is deze configuratie meer dan voldoende gedimensioneerd.

Ook water in duplo

De Medica waterzuiveringssystemen van het Maasziekenhuis Pantein zijn een stuk dichterbij het lab te vinden, in een technische ruimte aan de zijkant van het laboratorium. Deze systemen zijn aangeschaft in het kader van de verregaande automatisering van de chemie-, hematologie- en immunochemiebepalingen in het klinisch-chemisch lab. Het nieuwe core-lab bestaat uit een in duplo uitgevoerde configuratie van twee hematologie-, twee chemie- en twee immunochemie-analyzers, en een pre- en post-analytische module. Een track-systeem zorgt voor het transport van de buizen tussen de verschillende modules, waarbij de software zo is uitgekiend dat de meest efficiënte routing wordt doorlopen. Met de overstap naar het dubbel uitgevoerde analysesysteem is besloten om ook het watersysteem in duplo uit te voeren. Het is essentieel voor de productie dat de analyzers te allen tijde verzekerd zijn van ultrazuiver water. In de bestaande oplossing, met één systeem, werd in geval van storingen overgegaan op water van mindere kwaliteit. Daar konden de analyzers op zich wel mee overweg, maar dat is niet de beste oplossing. Met twee Medica waterzuiveringssystemen is een compacte configuratie gerealiseerd, die altijd zorgt voor ultrazuiver water. Daarbij biedt Veolia een 24/7 storingsdienst, wat belangrijk is voor de continuïteit van de productie. Het bedrijf heeft ook het labpersoneel getraind om klein onderhoud, zoals het vervangen van filters, zelf te kunnen doen. Dat werkt allemaal prima.

Driehonderd liter per uur

Met de verhuizing vanuit het oude lab naar het nieuwe is ook de demiwatervoorziening aangepast. Er was al een Medica watersysteem van Veolia in gebruik. Maar vanwege de uitbreiding van twee naar drie chemie-analyzers werd dat qua capaciteit kritisch. Derhalve is geïnvesteerd in een nieuw systeem dat 400 liter demiwater per uur kan produceren inclusief tank. Dan heb je met een afname van rond de 300 liter per uur voldoende marge voor de grote analyzersystemen.

Het had wel voeten in de aarde om een definitieve plek voor het forse systeem te vinden. Daarnaast was het de bedoeling om de back-up voorziening van Veolia in het lab te plaatsen, zodat de analist via een kraan-open / kraan-dicht procedure fysiek de slang kan omclippen als er vanwege onderhoud of een calamiteit gebruik moet worden gemaakt van de door Veolia gemaakte backup-leiding. Daar bleek toch te weinig ruimte voor de Medica en het back-up systeem waardoor deze uiteindelijk in de kelder zijn geplaatst. Door eenvoudig kranen te openen en te sluiten worden bij storingen of onderhoud de analyzers gevoed met demiwater van het ziekenhuis, dat over zuiveringspatronen van Veolia wordt geleid en dan via de leidingen naar het lab gaat. Om de Medica te kunnen monitoren is een softwarepakket getest dat de kwaliteit van het water en de apparatuur zelf in de gaten kan houden, zodat er eerder kan worden ingespeeld op dreigende storingen.

Ruim een jaar geleden is voor het Zuyderland ziekenhuis in Sittard-Geleen een nieuw laboratorium opgeleverd. Dit fungeert voor de ziekenhuizen van zowel Sittard-Geleen als Heerlen als hoofdlocatie voor de klinische chemie, medische microbiologie en pathologie.

Bij de indeling van de 900 m² bruto vloeroppervlak per verdieping is zoveel mogelijk de integratie van de verschillende laboratoriumdisciplines nagestreefd. Waar voorheen klinische chemie en medische microbiologie nog gescheiden disciplines waren, is er nu een gezamenlijke front-office, waar alle materialen binnenkomen. De integratie komt ook naar voren in de koppeling van de diverse analyzers aan het track-systeem op het 24-uurs lab (tot nu toe de langste track die de leverancier in Nederland heeft geplaatst). Naast de klinisch-chemische analyzers voor chemie, hematologie en stolling zijn er ook twee analyzers gekoppeld van microbiologie, waar de infectieserologie op draait.