Met een capaciteit van bijna 10.000 monsters per dag is er nog voldoende ruimte voor extra analyses. Met de dynamiek van besmettingen is het echter heel lastig voorspellingen te doen over het aanbod. Als je de statistieken voor Nederland van het eerste halfjaar bekijkt dan zie je een hele grillige daggrafiek van het aantal geteste personen, met pieken van meer dan 80.000 en dalen van iets onder de 20.000. In de vakantieperiode is er veel extra getest in verband met de gratis testmogelijkheid voor vakantiegangers. Maar wat gaat er daarna gebeuren? En hoe verloopt het aantal infecties als al die mensen weer terug zijn gekomen; wat heeft het virus verder in petto?

Niet onbelangrijk in dat verhaal is dat je er ook voor moet zorgen dat je de analyses mag uitvoeren. Roelof Methorst heeft daarvoor meerdere ijzers in het vuur. “Verschillende commerciële testbedrijven zijn aan ons gelieerd, maar we kunnen ook werk voor andere van dergelijke testbedrijven binnenhalen. Op capaciteit, kostprijs en snelheid kan je wat dat betreft scoren. Verder schrijven we ook in voor overheidsaanbestedingen.”

Mocht het werk sterk toenemen, dan kan TKR flexibel opschalen. “Met een extra PCR-apparaat en drie in plaats van twee mensen in het lab kan je al een verdubbeling aan. Helemaal als we dan volledig gebruik maken van de twee pipetteerrobots –één voor de buizen met swabs en één voor de salivasamples–, die onlangs zijn geplaatst in de extra, eveneens mobiele ruimte naast ons lab. Met zo’n robotsysteem hoeven de analisten alleen maar aan de ene kant de afnamebuizen erin te zetten, waarna er aan de andere kant een volledig geprepareerde 96-wells plaat uitkomt. De robots kunnen 200 monsters per uur verwerken en doen dat ook nog eens zeer zorgvuldig en reproduceerbaar. Daar kunnen wij niet aan tippen”, stelt de ondernemer.

De analisten bij TKR Europe werken in een labsetting die zeker voor een PCR-lab niet bepaald standaard te noemen is: een 20-feet ISO-container (dat is dan weer wel een standaard maat). Dit in Duitsland ontwikkelde containerconcept wordt onder het mom van ‘maximale testcapaciteit op het kleinste vloeroppervlak’ in de markt gezet. Het concept past precies in het straatje van Roelof Methorst, die in maart van dit jaar TKR Europe oprichtte om zich te begeven op de in zijn ogen lucratieve markt voor het uitvoeren van PCR-analyses op COVID-monsters. “Bestaande laboratoria konden de enorme toename aan PCR-analyses niet aan, waardoor geteste personen te lang moesten wachten op de testresultaten. Het gros van de laboratoria had ook niet de mogelijkheid om snel op te schalen, simpelweg omdat er in hun vastomlijnde organisatie en gebouwen letterlijk geen extra ruimte zit. In mijn zoektocht naar flexibel op te zetten extra testcapaciteit tegen een concurrerende kostprijs stuitte ik op een turnkey oplossing in de vorm van een container, die compleet is ingericht voor PCR-analyse. Compleet is hier ook echt compleet. Dus niet alleen de op een frame bevestigde vaste elementen, zoals labtafels, kastjes, schappen, spoelbak, koel/vries-combinatie en LAF-kast, maar ook apparatuur en hulpmiddelen voor de monstervoorbehandeling en het testen, alsook tools voor automatisering en dataverwerking.”

Eerste taak van de via Checkmark aangestelde labmanager was om in Duitsland –als eerste van TKR– een containerlaboratorium te bekijken en een training te volgen voor het werken in zo’n lab. Ondertussen werd in Praag, waar de PCR-labs in de containers worden gebouwd, gewerkt aan het containerlab voor TKR, dat half maart per vrachtwagen in Culemborg werd afgeleverd en met een hijskraan op de plek van bestemming geplaatst. Die plek is niet wat je noemt een A- of zichtlocatie, wat strookt met de no-nonsense filosofe van Roelof Methorst en zijn twee mede-compagnons achter het bedrijf. “Ondernemen, zeker in deze coronatijden, is een kwestie van kansen pakken als ze zich voordoen. Voor de container vonden we een plek op het terrein van een partycenter, dat –noodgedwongen gesloten vanwege corona– dienst doet als testlocatie voor Sneltest op Locatie, één van onze partners voor het aanleveren van de monsters. Daarmee helpen we elkaar een beetje, optimaliseren een stukje logistiek (in dit geval hoeven er geen koeriers heen en weer te rijden) en weet je goed wat er bij de ander speelt.”

Vliegende start

Geen van de investeerders achter TKR heeft een labachtergrond, maar dat vormde geen enkel beletsel om het avontuur aan te gaan. “Als je bepaalde kennis niet hebt, moet je die inkopen of inhuren. In ons geval hadden we iemand nodig met ervaring in de moleculaire microbiologie, en dan met name PCR, niet alleen qua uitvoering, maar ook op het gebied van regelgeving en organisatie. Zo iemand kenden we niet binnen ons eigen netwerk, waarop we op zoek zijn gegaan naar de voor ons beste recruiter om geschikte kandidaten te vinden. Zo’n zoektocht begint heel eenvoudig, via Google en een paar relevante zoektermen. Van de bedrijven die dan komen bovendrijven waren we het meeste onder de indruk van Checkmark, dus daar hebben we ons vertrouwen in gelegd”, vertelt Roelof.

Eenzelfde benadering zie je bij het ICT-gedeelte. “Omdat je moet aanhaken bij systemen van de overheid, zoals die van de GGD en de CoronaCheck-app, is het zaak dat de hele ICT-infrastructuur voor 100% voldoet aan de hoogste veligheids- en privacy-eisen. Dat geldt niet alleen voor de API met CoronaCheck-app, die je overigens op eigen kosten moet bouwen, maar ook voor je eigen website, terwijl die helemaal niet wordt gebruikt voor het verzamelen van data. Om dat goed (en snel) voor elkaar te krijgen is het zaak dat je ook daarvoor de juiste partners hebt.”

Kennis inkopen

Het mobiele laboratorium is ook bij de Raad voor Accreditatie aangemeld voor certificering volgens ISO15189, waarna het voldoet aan de eisen voor een medisch laboratorium. “Uiteraard heb je als startend lab die certificering niet op dag nul binnen. Daar gaat zo een jaar overheen. Je moet wel laten zien dat je ermee bezig bent, dat je allerlei SOP’s hebt gemaakt, ‘gekwalificeerd personeel’ in dienst hebt met een goede, relevante opleiding en ervaring, dat je je validatie op orde hebt. We zijn dus al druk bezig met de implementatie van ISO15189 en hopen dat binnen een jaar te hebben afgerond”, vertelt Roelof.

Gecertificeerd

Halverwege juli konden bij TKR zo’n 1.600 monsters per dag worden verwerkt. Inmiddels is de dagcapaciteit opgeschaald naar 9600 monsters, die vanuit het hele land via een netwerk van koeriers worden aangeleverd.

Het lab kan de monsters in series van maximaal 92 tegelijk verwerken. Voor de eerste stap, de RNA-isolatie, worden afhankelijk van het aantal beschikbare monsters twee methodes ingezet. Als het er minder dan 50 zijn, dan vindt de isolatie handmatig plaats met behulp van een centrifuge en kolommetjes. Daarboven wordt gebruik gemaakt van een robot, die de monsters in een 96-wells plaat pipetteert en de isolatie automatisch uitvoert. Dit proces duurt ongeveer een half uur.

Daarna wordt de PCR ingezet. Tijdens het isoleren, zeker met de robot, kun je al de PCR voorbereiden (de mix maken, programma instellen) en de barcodes scannen van de monsters. Met de realtime PCR is iets meer dan vijf kwartier gemoeid. PCR-analyse vindt plaats op basis van twee verschillende kleuren voor twee genen van het virus. Die komen bij de positieve monsters omhoog. Daarnaast wordt er als interne controle of de afname van het materiaal goed is gedaan een derde kleur meegenomen voor een gen dat in alle menselijke cellen aanwezig is. Het programma berekent vervolgens de bijbehorende, te rapporteren Ct-waarde, het aantal cycli dat moet worden doorlopen om een drempelwaarde van het virus aan te tonen.

Het proces is zo ingericht dat twee uur na binnenkomst van de buis met het wattenstaafje het resultaat kan worden gerapporteerd naar het testbedrijf. Dan moet wel alles meezitten. De controles moeten goed opkomen bij de PCR en ook moeten er voldoende monsters beschikbaar zijn om met een serie van 92 aan de slag te kunnen gaan.

Binnen twee uur

De efficiency kan verder omhoog door bestaande workflows te optimaliseren (gebruik van robots) en nieuwe methodieken op te zetten. Iets waar Roelof vanuit de visie van totale ontzorging veel mee bezig is. “In het kader van testbereidheid hebben we een workflow opgezet voor afname van speekselmonsters (saliva). Deze wijze van afname is niet alleen veel minder bezwarend, maar kan ook nog eens door de testpersoon zelf worden gedaan, zodat je minder personeel hoeft in te zetten en sneller testen kunt afnemen. Uiteraard moet je voor dergelijke monsters in je lab ook een aparte workflow inregelen, maar dat zit hem vooral in het programmeren van de robot voor de handelingen rond de monstervoorbereiding.”

Nog sneller

Anticiperen

“Bestaande laboratoria konden de enorme toename aan PCR-analyses niet aan"

“We zijn nog lang niet van het testen af”, zo is de inschatting van Roelof Methorst. “Op een zeker moment zal het aantal teststraten wel worden afgebouwd. Maar daarvoor in de plaats kan er juist meer behoefte komen aan flexibele testcapaciteit, bijvoorbeeld bij meerdaagse evenementen. Zo hebben wij voor één van onze partners, het TT-Circuit Assen, dedicated testfaciliteiten. Met ons mobiele lab, dat we binnen een dagen kunnen oppakken en weer ergens anders kunnen neerzetten, kunnen we dan ter plekke de analyses doen, wat het testproces sneller en goedkoper maakt. En mocht een lokaal lab net per se nodig zijn, dan kunnen we ook in no time een complete afnamelocatie inrichten. Daarin zijn we heel flexibel.”

Het mobiele PCR-laboratorium is ondergebracht in een 20-feet container.

Flexibel